Tu Bổ Kinh Sách Hán Nôm: Bảo Tồn và Phát Huy Di Sản Văn Hóa Dân Tộc

Trong bối cảnh hiện đại, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống ngày càng trở nên cấp thiết. Đặc biệt, các bộ kinh sách Hán Nôm không chỉ mang giá trị tri thức mà còn là minh chứng sống động cho lịch sử và văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, qua thời gian, nhiều tài liệu quý đã hư hỏng nghiêm trọng do tác động của môi trường, côn trùng và quá trình sử dụng không đúng cách. Nhận thức rõ vai trò và tầm quan trọng của di sản này, Thư viện An Vi đang tập trung đẩy mạnh công tác tu bổ kinh sách Hán Nôm, khôi phục các tài liệu cổ đã xuống cấp, nhằm bảo đảm di sản tri thức quý báu tiếp tục được lưu truyền.

Các tài liệu Hán Nôm thường được viết trên giấy dó hoặc in bằng ván khắc gỗ, với đặc trưng dễ chịu ảnh hưởng bởi khí hậu nhiệt đới nóng ẩm. Độ ẩm cao và nhiệt độ thất thường là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng mục nát, mốc và phai mực, trong khi mối mọt tấn công không ngừng làm suy giảm nghiêm trọng tình trạng vật lý của tài liệu. Nhiều bộ kinh sách quý, nếu không được can thiệp kịp thời, có nguy cơ mất đi cả hình thức lẫn nội dung. Trước thực trạng này, Thư viện An Vi đã triển khai các dự án tu bổ với mục tiêu phục hồi nguyên trạng, kéo dài tuổi thọ của tư liệu và duy trì giá trị văn hóa, lịch sử.

Kinh sách bị hư hại nặng của chùa Đào Xuyên

Công tác tu bổ tài liệu Hán Nôm đòi hỏi sự am hiểu sâu về kỹ thuật và quy trình khắt khe trong từng chi tiết. Trước khi tiến hành, các chuyên gia sẽ đánh giá kỹ lưỡng mức độ hư hại của từng tài liệu để đưa ra giải pháp tối ưu. Những trang giấy bị rách hoặc mất góc sẽ được vá bằng giấy dó tương thích, sao cho đường ghép nối không gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và nội dung. Đối với các phần mực in bị phai mờ, kỹ thuật phục hồi thủ công được áp dụng, sử dụng mực tương tự với bản gốc để bảo đảm tính thống nhất về chất liệu và hình thức.

Bên cạnh việc khôi phục vật lý, Thư viện An Vi còn chú trọng đến bảo tồn nội dung tri thức thông qua số hóa tài liệu. Mỗi bộ kinh sách sau khi được tu bổ sẽ được quét và lưu trữ dưới dạng dữ liệu số, giúp bảo đảm an toàn cho nội dung gốc đồng thời tạo điều kiện cho người dùng tra cứu từ xa. Việc số hóa không chỉ giúp hạn chế rủi ro hư hỏng do tiếp xúc trực tiếp mà còn mở rộng khả năng tiếp cận, hỗ trợ công tác nghiên cứu và giáo dục.

Nhân lực đóng vai trò quan trọng trong thành công của quá trình tu bổ. Thư viện An Vi đã xây dựng đội ngũ chuyên gia có tay nghề cao, đồng thời hợp tác với các trung tâm nghiên cứu trong và ngoài nước để cập nhật các phương pháp bảo tồn tiên tiến. Song song đó, thư viện cũng tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho nhân viên, nâng cao kỹ năng chuyên môn và nhận thức về bảo tồn tài liệu cổ. Những hội thảo chuyên đề về bảo quản và phục chế kinh sách Hán Nôm cũng được tổ chức thường xuyên, tạo cơ hội trao đổi kiến thức và kinh nghiệm giữa các chuyên gia.

Việc tu bổ kinh sách Hán Nôm tại Thư viện An Vi không chỉ dừng lại ở khía cạnh kỹ thuật mà còn mang ý nghĩa văn hóa và tinh thần sâu sắc. Mỗi bộ kinh sách được phục hồi là một phần di sản được giữ gìn, bảo đảm giá trị truyền thống tiếp tục lan tỏa qua các thế hệ. Đây là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, góp phần duy trì mạch nguồn văn hóa dân tộc trong dòng chảy thời gian.

Với chiến lược bài bản và tâm huyết, Thư viện An Vi đang khẳng định vai trò tiên phong trong công tác bảo tồn và tu bổ di sản Hán Nôm. Những bộ kinh sách từng bị hư hại nặng nay được trao cơ hội hồi sinh, không chỉ tồn tại về mặt vật chất mà còn tiếp tục tỏa sáng, làm giàu thêm kho tàng tri thức dân tộc. Công tác này không chỉ thể hiện trách nhiệm với quá khứ mà còn mở ra những cơ hội mới cho nghiên cứu, học tập và sáng tạo trong tương lai.